Ở Nhật Bản, các Trung tâm học tập cộng đồng được gọi là các Kominkan. Kominkan được thành lập từ nhu cầu cấp thiết của người dân, do người dân tham gia quản lý. Kinh phí hoạt động của Kominkan có sự hỗ trợ một phần của Nhà nước, phần còn lại do ủy ban địa phương tự lo. Phương châm hoạt động của Kominkan là tự do và bình đằng, giáo dục miễn phí. Kominkan phải tổ chức giảng dạy hoặc tập huấn và có đội ngũ cán bộ giảng dạy riêng, đặt tại cộng đồng để thuận tiện cho người dân tham gia, được Nhà nước trang bị đầy đủ các trang thiết bị phục vụ yêu cầu dạy và học.

Kominkan có chức năng vừa là trường học, thư viện, nhà bảo tàng, hội trường sinh hoạt cộng đồng của làng/xã; vừa là nơi sinh hoạt của nhiều tổ chức xã hội khác nhau như Đàon thanh niên, Hội phụ nữ….Kominkan là cơ sở giáo dục xã hội mang tính dân chủ; là nơi uống trà đàm đạo của người dân; là nơi giao lưu, gắn kết tình cảm của người dân trong cùng; nguồn động lực phục hồi sản xuất (hướng dẫn nghề tay trái, trao đổi kinh nghiệm cải tiến sản phẩm, hướng dẫn kỹ thuật mới, trao đổi công cụ sản xuất, khai thác lĩnh vực sản xuất mới); là nơi giáo dục chủ nghĩa dân chủ; là nơi giao lưu văn hóa; là bệ đỡ xây dựng nông thôn mới. Mỗi Kominkan được đặt tại một cộng đồng nên các hoạt động đều do địa phương quyết định và có rất nhiều loại hình khác nhau. Tùy thuộc vào hoàn cảnh mà các hoạt động này sẽ nhắm đến việc nâng cao khả năng tự quản lý của người dân địa phương, hay bồi dưỡng tinh thần hoạt động độc lập, hay đẩy mạnh các ngành công nghiệp truyền thống hay các hoạt động văn hóa.

Chức năng của Kominkan

Về Phương pháp giáo dục xã hội, Kominkan tiến hành nhiều hoạt động liên quan đến giáo dục, kỹ thuật, văn hóa. Những hoạt động này, mang tính thiết thực, phù hợp với nhu cầu đời sống của người dân địa phương. Kominkan được lập ra với mục đích đóng góp cho việc nâng cao sự giáo dưỡng, rèn luyện sức khỏe, nâng cao đời sống văn hóa, nâng cao phúc lợi xã hội cho người dân. Kominkan được xem là cơ sở giáo dục xã hội: bảo đảm quyền học tập của người dân, hình thành tinh thần tự trị của khu dân cư; là cơ sở của phường, xã, thị trấn (Điều 2, Luật Giáo dục xã hội của Nhật Bản); có sự tham gia của người dân đối với sự vận hành của Kominkan (Điều 29, Luật Giáo dục xã hội của Nhật Bản).

Tác giả: Nguyễn Minh Tuấn- Nguyễn Hoài Thu- vũ Thị Phương Thảo – Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam