Nhà tài trợ:Hiệp hội vì giáo dục cho mọi người Việt Nam (VAEFA)
Đơn vị thực hiện: Trung tâm Giáo dục và Phát triển (CED)
Các đối tác:Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, các Trung tâm Học tập Cộng đồng An Thới, Mỹ Bình, Mỹ Phước, Mỹ Thới và Trường Thành thuộc tỉnh An Giang
Bối cảnh dự án
Mô hình thử nghiệm Trung tâm Học tập Cộng Đồng (TTHTCÐ) ra đời tại Việt Nam từ những năm 1997 – 1998. Ðến nay, mạng lưới TTHTCÐ tiếp tục phát triển mạnh, cả nước có khoảng 11.000 TTHTCÐ, trong đó có 53 tỉnh, thành phố đạt 100% số xã, phường, thị trấn có TTHTCÐ (chiếm tỷ lệ 98,77%).
Cho đến nay, đa số trung tâm còn hoạt động mang tính hình thức hoặc không hoạt động. Nhiều TTHTCÐ chỉ hiệu quả trong những năm đầu thành lập, nhưng sau đó không thu hút được người học vì nội dung hoạt động lặp lại, nhàm chán và không đáp ứng được với sự thay đổi trong nhu cầu học tập của cộng đồng qua thời gian. Một số nơi trụ sở của trung tâm xây dựng tại vị trí không phù hợp, xa khu dân cư, cho nên khó thu hút người dân đến tham gia sinh hoạt, đặc biệt là ở khu vực nông thôn. Một số TTHTCÐ hiện đã xuống cấp do thiếu các điều kiện bảo quản, nhiều công trình bị hư hỏng do không được sử dụng trong thời gian dài. Ngoài ra, nguồn kinh phí hoạt động của các TTHTCÐ còn rất hạn chế, không có kinh phí để thực hiện hoạt động (mỗi năm được 3-5 triệu không đủ chi thường xuyên).
Trong khi đó, có thể nói nếu TTHTCÐ thực hiện được đúng chức năng và hoạt động hiệu quả thì sẽ có vai trò rất lớn trong phát triển kinh tế, xã hội, nâng cao chất lượng sống người dân của chính địa phương. Để làm được điều đó, nội dung hoạt động của TTHTCÐ cần đa dạng, linh hoạt phù hợp với đặc điểm địa bàn dân cư, trình độ phát triển và điều kiện kinh tế – xã hội để đáp ứng nhu cầu học tập của xã hội đang thay đổi nhanh chóng, Chính vì thế, TTHTCÐ cần thay đổi mạnh mẽ để thu hút sự tham gia tích cực của các cơ quan, tổ chức và cá nhân tại cộng đồng, những người có kinh nghiệm trong sản xuất, chế biến hay các ngành nghề, thế mạnh đặc thù của địa phương, hoặc các nghệ nhận, các chuyên gia…. nhằm đáp ứng nhu cầu học tập của nhân dân, đặc biệt là người nông dân. Các chương trình của TTHTCÐ cần bổ sung các kiến thức và kỹ năng thực tế, mà hiện nay các cơ sở đào tạo chính quy chưa đáp ứng được thì mới có thể thu hút được sự tham gia tích cực của cộng đồng và người dân.
Mục tiêu dự án
Mục tiêu chung: Tăng cường năng lực huy động nguồn lực và kết nối với các tổ chức địa phương để nâng cao chất lượng hoạt động của các trung tâm học tập cộng đồng.
Mục tiêu cụ thể:
Tăng cường năng lực cho các trung tâm học tập cộng đồng, thúc đẩy hoạt động hiệu quả và bền vững, sáng tạo nhằm tăng cường năng lực cho thế hệ trẻ địa phương.
- Nâng cao ý thức học tập suốt đời thông qua các chương trình sáng tạo trải nghiệm cho cộng đồng tại địa phương.
- Tăng cường năng lực truyền thông và xây dựng quan hệ đối tác cho các trung tâm học tập cộng đồng giúp họ phổ biến và nhân rộng các chương trình có chất lượng cho thanh thiếu niên cộng đồng địa phương.
Kết quả mong đợi
- Nâng cao năng lực lãnh đạo trung tâm học tập cộng đồng nhằm phát huy tính sáng tạo, đổi mới cho hoạt động trung tâm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế
- Hỗ trợ và xây dựng các mô hình trung tâm học tập cộng đồng thân thiện với các hoạt động hiệu quả, sáng tạo thu hút sự tham gia tích cực của cộng đồng, thanh thiếu niên, xây dựng ý thức học tập suốt đời …
- Truyền thông phổ biến, nhân rộng mô hình và huy động nguồn lực từ khu vực công và khu vực tư nhân cho trung tâm học tập cộng đồng
Các hoạt động của dự án
1. Tăng cường năng lực cho các trung tâm học tập cộng đồng, thúc đẩy hoạt động hiệu quả và bền vững, sáng tạo nhằm tăng cường năng lực cho thế hệ trẻ địa phương.
Để đạt được mục tiêu này, Trung tâm Giáo dục và Phát triển (CED) đề xuất các chương trình nhằm nâng cao năng lực cho các TTHTCÐ tại Hà Nội và tỉnh An Giang. Các hoạt động dự kiến gồm:
- Đánh giá nhu cầu nâng cao năng lực hiện tại của các trung tâm được lựa chọn (đánh giá năng lực, kỹ năng của lãnh đạo và cán bộ nhằm làm cơ sở xây dựng chương trình bồi dưỡng kỹ năng và năng lực để họ có khả năng xây dựng thực hiện chương trình, vận động nguồn lực và truyền thông …)
- Xây dựng các chương trình tạo cơ hội cho thanh thiếu niên và các bạn trẻ cộng đồng có điều kiện tham gia các hoạt động có chất lượng nhằm nâng cao kiến thức kỹ năng cho thanh thiếu niên. Trên cơ sở các chương trình và nội dung quy định của Bộ GD và ĐT, CED sẽ cùng với các đối tác khác và các TTHTCÐ thiết kế các hoạt động mang tính sáng tạo, kết nối nguồn lực và hỗ trợ của các tổ chức khác ở địa phương (trường ĐH, cơ quan khuyến nông, viện nghiên cứu, các doanh nghiệp…)
- Dựa trên đánh giá năng lực và các chương trình đã thiết kế, CED sẽ hỗ trợ các TTHTCÐ thực hiện các hoạt động đó. Đồng thời cũng sẽ có những chương trình nhằm xây dựng kỹ năng cần thiết như kỹ năng vận động, huy động nguồn lực tại địa phương dể tiếp tục duy trì và phát triển các chương trình có ý nghĩa cho cộng đồng.
2. Nâng cao ý thức học tập suốt đời thông qua các chương trình sáng tạo trải nghiệm cho cộng đồng tại địa phương
- Dự án sẽ hỗ trợ các TTHTCÐ thực hiện các hoạt động giáo dục và đào tạo mang tính khoa học và thực tế, các chương trình thực tập và làm việc tại cộng đồng nhằm giải quyết những vấn đề mà cộng đồng đang đối mặt. Các hoạt động này sẽ kết nối với các nhà trường và các tổ chức khác trên địa bàn của TTHTCÐ (ví dụ: thư viện, viện nghiên cứu, cơ quan khuyến nông …). Cụ thể các hoạt động của dự án tập trung hỗ trợ và cải thiện TTHTCÐ thành nơi thân thiện và dễ tiếp cận, sử dụng cho các gia đình, trẻ nhỏ và các bạn trẻ ở cộng đồng; có kế hoạch và chính sách thúc đẩy sự tham gia của các gia đình trong cộng đồng; xây dựng mối quan hệ tin cậy giữa TTHTCÐ và các gia đình; kết nối các gia đình với nhau, với các cán bộ trung tâm và cán bộ các tổ chức khác cũng như với các nhà trường; giúp đỡ các gia đình khó khăn.
- Chương trình đào tạo kỹ năng cho thanh thiếu niên trên địa bàn thông qua các khóa đào tạo kỹ năng lãnh đạo, chương trình tình nguyện hè, các chương trình thực tập, các hoạt động phục vụ cộng đồng, xây dựng mạng lưới tình nguyện viên của TTHTCÐ …
3. Kết nối các tổ chức và vận động nguồn lực hỗ trợ tại địa phương thông qua truyền thông, các hoạt động thực tế, xây dựng các quan hệ đối tác tại địa phương
Dự án sẽ hỗ trợ các hoạt động nhằm tăng cường năng lực truyền thông cho các trung tâm học tập cộng đồng giúp họ phổ biến và nhân rộng các chương trình có chất lượng cho thanh thiếu niên cộng đồng địa phương. Các sự kiện kết nối với các tổ chức, doanh nghiệp cũng sẽ được tổ chức. ngoài ra, dự án cũng sẽ hỗ trợ các hoạt động nhằm kết nối lãnh đạo các trung tâm học tập cộng đồng, tình nguyện viên, các cơ quan trên địa bàn nhằm tăng cường nguồn lực chia sẻ ý tưởng và nâng cao năng lực. Những nỗ lực truyền thông này cũng góp phần xây dựng và chia sẻ các thực tiễn tốt, câu chuyện thành công và những yếu tố chính quyết định và đảm bảo chất lượng, nâng cao tính bền vững, trách nhiệm giải trình của các chương trình mà trung tâm học tập cộng đồng thực hiện.